🐻‍❄️ Yansıtıcı Yüzeyi Küresel Olan Ayna

KüreselAyna: Yansıtıcı yüzeyi küresel olan ayna çeşidine küresel ayna denir. Küresel aynalar tümsek ayna ve çukur ayna olmak üzere ikiye ayrılır. Tümsek ayna: Olduğundan daha geniş bir bestedition important information very query küresel aynalar yansıtıcı yüzeyi küre parçası olan aynalara denir. küresel aynalar iki ekilde incelenir. yansıtıcı Yansıtıcıyüzeyi küre parçası olan aynalara denir. Küresel aynalar iki şekilde incelenir. Yansıtıcı yüzeyi, küre parçasının iç yüzeyi ise çukur ayna ya KüreselAynalar Yansıtıcı yüzeyi küre kapağı şeklinde olan aynalara küresel ayna denir. Asal eksen F M r Çukur ayna Tümsek Kürenin M merkezi aynanın merkezidir. 1969-12-31 • 2.3 MB Uploaded at 2021-08-02 17:27 • Authors: Altan Bilge. Report DMCA KÜRESELAYNALAR Küresel Aynalar Yansıtıcı yüzeyi küre kapağı şeklinde olan aynalara küresel ayna denir. r Asal eksen Asal eksen F F M Çukur ayna Tümsek ayna Kürenin M merkezi aynanın merkezidir. Merkezden geçip aynayı simetrik iki eşit parçaya bölen doğruya asal eksen denir. Merkezden aynaya çizilen çizgi de aynanın normalidir. KüreselAynalar Bir kürenin içi ya da dışı gibi eğimli (bükülmüş) yüzeyleri de aynaya dönüştürebiliriz. Böyle aynalara küresel aynalar denir. İç yüzü yansıtıcı olan küresel aynalara çukur ayna (iç bükey ayna), dış yüzeyi yansıtıcı olan Küreselaynalar da çukur ayna ve tümsek ayna olmak üzere iki çeşittir. İbn’ül Heysem aynalar konusunuda içinde barındıran optik bilimine büyük katkı sağlamıştır. DÜZ Yansıtıcıyüzeyi küre parçası olan aynalara denir. Küresel aynalar iki şekilde incelenir. Yansıtıcı yüzeyi, küre parçasının iç yüzeyi ise çukur ayna ya da içbükey ayna (konveks ayna ) denir. Eğer yansıtıcı yüzeyi küre parçasının dış yüzeyi ise tümsek ayna ya da dış bükey ayna ( konkav ayna ) denir. ÇUKUR AYNA TeorikBilgi: Yansıtıcı yüzeyi küresel şekilde olan aynalara küresel aynalar denir. Çukur ve tümsek ayna olmak üzere iki çeşidi vardır. Eğer yansıtıcı yüzey, kürenin içi ise çukur (içbükey‐ konkav); dış yüzeyi ise tümsek (dışbükey‐konveks) ayna olur. Küresel aynalarda; ' Bilgi Küresel yapıya sahip olan iç yüzeyi tansıtıcı aynalara çukur ayna, dış yüzeyi yansıtıcı aynalara tümsek ayna de- nir. Buna göre evimizde kullandığımız malzemelerin, 1. küresel yapıya sahip çaydanlığın parlak gövdesi, II. yemek kaşığının Yansıtıcıyüzeyleri küre olan ayna sistemleridir. Çukur Ayna: İç yüzeyi yansıtıcı olan küresel aynalara denir. Tümsek Ayna: Dış yüzeyi yansıtıcı olan küresel aynalara denir. Merkez Yansıtıcıyüzeyi küre kapağı şeklinde olan aynalara küresel ayna denir. Küresel aynalar çukur ayna ve tümsek ayna olarak iki çeşittir.Düzlem aynalar için geçerli olan yansıma kanunları, küresel aynalar için de geçerlidir. Fakat düzlem ve küresel aynalardaki yansıma farklıdır. J631. Işığın Soğurulması, Renk, İnce Kenarlı Mercek, Kalın Kenarlı Mercek, Çukur Ayna, Güneş Enerjisi, Tümsek Ayna Işığın Kırılması, Odak Noktası kavramlarının bolca karşımıza çıkacağı Işığın Madde ile Etkileşimi konusunun detayları aşağıda yazımızda. Işığın Madde ile Etkileşimi Işığın Soğurulması Aynalar Işığın Kırılması ve Mercekler Işığın Soğurulması Işık ışınları herhangi bir madde ile karşılaştığı zaman ışınların bir kısmı yansır, bir kısmı ise madde tarafından tutulur. Işığın madde tarafından tutulmasına ışığın soğurulması denir. Işığın madde tarafından soğurulması maddenin sıcaklığını artırır. Etkinlikteki siyah mürekkepli suyun sıcaklığı kırmızı mürekkepli suya göre daha fazla artar. Bu gözlemden yola çıkarak koyu renk görünen cisimlerin ışığı daha iyi soğurduğu söylenebilir. Güneşli yaz aylarında genellikle açık renkli giysiler, kış aylarında ise genellikle koyu renkli giysiler giyilir. Bunun sebebi koyu renkli giysilerin ışığı açık renkli giysilere göre daha fazla soğurmasıdır. Soğurulan ışık cisimlerin sıcaklığını artırır. Renklerin Oluşumu Görme olayının gerçekleşmesi için cisimlerin üzerine düşen ışığın cisimden yansıyarak göze kadar ulaşması gerekir. Cisimlerin üzerine aynı güneş ışığı düşmesine rağmen cisimler farklı renklerde görünür. Günlük hayatta karşılaştığınız değişik renklerdeki tüm varlıklar, üzerlerine düşen ışığın bir kısmını soğurur bir kısmını ise geri yansıtır. İnsan gözünün algıladığı renklerin kaynağı, cisimler tarafından soğrulmayan, yansıtılan ışıktır. Kırmızı bir elma kırmızı yansıtırken, yeşil elma yeşili yansıtır. Kendi renkleri dışındaki ışınları ise soğurur. Kırmızı ışıkta yeşil elma kırmızıyı soğuracağı için siyah görünür. Not Cisimlerin farklı renkte görülmesinin sebebi, bazı ışınları soğurup, diğerlerini yansıtmasıdır. Cisim hangi renk ışığı yansıtıyorsa o renk görülür. Not Cisimden ışık yansımıyorsa cisim siyah görülür. Güneş Enerjisinin Kullanım Alanları Güneş canlıların temel enerji kaynağıdır. Güneş’te meydana gelen bazı olaylar sonucunda açığa çıkarak ışık ışınlarıyla yeryüzüne ulaşan enerji güneş enerjisi olarak adlandırılır. Trafik Lambası Güneş panelleri sayesinde trafik lambalarının elektrik ihtiyacı da doğal kaynaklardan üretilmiş olur. Evlerin çatısına yerleştirilen güneş panelleri güneş pilleri kendi büyüklüğü oranında elektrik üretir. Güneş panelleri neredeyse hiç bakıma gerek duymadan yıllarca çalışır. Güneş ışınlarının ocağın odak noktasında toplanması sayesinde yemekler, güneş ocaklarında pişirilir. Aynalar Aynalar ve Aynaların Kullanım Alanları Işığın tamamına yakınını düzgün olarak yansıtabilen yüzeylere ayna denir. Aynalar metal yüzeylerin parlatılması veya cam levhaların kaplanmasıyla oluşur. Bu kaplama gümüş veya alüminyum olabilir. Aynalar yansıtıcı yüzeylerinin özelliklerine göre düz ve küresel ayna olmak üzere ikiye ayrılır. Düz Ayna Yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalara denir. Düz aynalarda görüntü özellikleri; »Cismin aynaya olan uzaklığı ile görüntünün aynaya olan uzaklığı eşittir. »Cismin boyu ile görüntünün boyu eşittir. »Cismin sağı görüntünün soludur. »Cismin görüntüsü düzdür ve simetriktir. Küresel Ayna Yansıtıcı yüzeyi küresel olan ayna çeşidine küresel ayna denir. Küresel aynalar tümsek ayna ve çukur ayna olmak üzere ikiye ayrılır. Tümsek ayna Olduğundan daha geniş bir alanı görmek amacıyla kullanılan ayna çeşididir. Tümsek aynalar geniş açılı bir görüş sağlar. Örneğin; otomobillerin yan aynalarında geniş bir görüntü sağlamak, otoparktaki kavşaklarda karşıdan gelen arabayı görebilmek, mağaza ve marketlerde güvenlik amaçlı geniş bir alanı görüntülemek için kullanılır. Çukur ayna Cismi olduğundan büyük gösteren ayna çeşididir. Örneğin; el feneri, araba farı, aynalı teleskop ve diş hekimlerinin ağız içi muayenede kullandığı aletlerin yapımında çukur aynalar kullanılır. Aynalarda Görüntü Oluşumu Bir cismin görünmesi için ortamda ışık olması gerekir. Aynalarda görüntü ışık kaynağından çıkan ışınların aynadan yansıdıktan sonra göze ulaşması ile oluşur. Düz Aynada Görüntü Oluşumu »Görüntü aynanın arkasında oluşur. »Görüntü düzdür. »Cismin aynaya olan uzaklığı ile görüntünün aynaya olan uzaklığı eşittir. »Cismin boyu görüntünün boyuna eşittir. »Cismin simetrisidir. Sağ el aynada sol el gibi görünür. Küresel Aynalarda Görüntü Oluşumu Çukur ve yansıtıcı bir yüzeye gönderilen paralel ışın demetleri yüzeyde yansıdıktan sonra ortak bir noktadan geçer. Bu noktaya odak noktası denir. Işın demetlerini bir noktada kesişecek şekilde yansıtan aynalara ise çukur ayna denir. Tümsek ve yansıtıcı bir yüzeye gönderilen paralel ışın demetleri yüzeyde yansıdıktan sonra ışınların uzantıları ortak bir noktadan geçer. Bu noktaya odak noktası denir. Yan sıyan ışın demetlerinin uzantılarını aynanın arkasında bir noktada kesişecek şekilde yansıtan aynalara ise tümsek ayna denir. Çukur aynada cismin görüntüsü cismin aynaya olan uzaklığına göre değişir. »Cismin görüntüsü, ters ve cisimden küçük olabilir. »Cismin görüntüsü, ters ve cismin boyu ile aynı olabilir. »Cismin görüntüsü, ters ve cisimden büyük olabilir. »Cismin görüntüsü, düz ve cisimden büyük olabilir. Görüntünün Tümsek Aynadaki Özellikleri »Görüntü daima cisimden küçüktür. »Cisim aynadan uzaklaştıkça görüntünün boyu kısalır. »Görüntü düzdür. Işığın Kırılması ve Mercekler Işık ışınlarının saydam ortamdan başka bir saydam ortama geçerken doğrultusunun ve hızının değişmesine ışığın kırılması denir. Görme olayının gerçekleşmesi için cisimlerin üzerine düşen ışığın cisimden yansıyarak göze kadar ulaşması gerekir. Su dolu bir bardağın içindeki pipetin herhangi bir noktasından gelen ışın ortam değiştirerek kırılır. Bu nedenle göz, pipetin üzerindeki bu noktayı gelen ışının doğrultusunda görür. Pipetin suyun içindeki gerçek yeri ile görünen yeri farklı olduğundan pipet kırılmış gibi görünür. Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi 1. ortamdan 2. ortama geçen ışık ışını kırılmaya uğrar. Gelen ışının yüzeye temas ettiği yerden dik olarak çizilen kesikli çizgiye yüzeyin normali denir ve kısaca “N” harfi ile gösterilir. Işığın geliş doğrultusu ile yüzeyin normali arasındaki açıya gelme açısı denir. ikinci ortama geçen ışığın doğrultusu ile yüzeyin normali arasındaki açıya ise kırılma açısı denir. Mercekler ve Merceklerin Kullanım Alanları Cisimlerin olduğundan daha büyük görünmesini sağlayan büyüteçler birer mercektir. Işınları kırarak görüntü oluşmasını sağlayan ve en az bir yüzeyi küresel olan cisimlere mercek denir. Mercekler ışınları kırarak toplamak ya da dağıtmak amacıyla üretilir. Bunların yapımında cam veya plastik kullanılır. Mercekler, kenarlarının ve orta kısımlarının ince ya da kalın olmasına göre ince kenarlı ve kalın kenarlı olmak üzere iki grupta incelenir. İnce Kenarlı Mercek Mercekleri elinize alıp incelediğinizde bazılarının ortasının şişkin ve kenarının ince olduğunu fark edersiniz. Kenarı ortasına göre ince olan merceklere ince kenarlı yakınsak mercek denir. İnce kenarlı merceğin sembolü çift taraflı oktur. İnce kenarlı merceğe paralel bir ışık demeti gönderildiğinde ışınlar kırılarak bir noktada toplanır. Kırılan ışınların toplandığı noktaya odak noktası denir. Odak noktası “F” harfiyle gösterilir. Odak noktasının merceğe olan uzaklığına ise odak uzaklığı denir. Bir cismin ince kenarlı mercekteki görüntüsü belli mesafede düz ve cisimden büyük oluşur. Bu nedenle ince kenarlı mercekler büyüteç görevi yapmaktadır. Kalın Kenarlı Mercekler Kenarı ortasına göre kalın olan merceklere kalın kenarlı ıraksak mercek denir. Kalın kenarlı merceğin sembolü iki ucundan içe dönük ok bulunan doğru şeklindedir. Kalın kenarlı merceğe paralel gelen ışınlar birbirinden uzaklaşacak şekilde kırılır. Kırılan ışınlar hiçbir zaman kesişmez, yalnızca uzantıları kesişir. Uzantılarının kesiştiği bu noktaya merceğin odak noktası denir. Odak noktası “F” harfiyle gösterilir. Mercekler ve Kullanım Alanları Mercekler cisimleri olduğundan büyük ya da küçük gösterme özelliğine sahiptir. Bu özelliklerden yararlanılarak üretilen gözlük ve kontak lensler görme bozukluğu olan insanların net görmesini sağlar. Görüntüleri olduğundan büyük göstermek için kullanılan büyüteç, ince kenarlı mercek kullanılarak oluşturulur. Saat tamiri gibi ince işçilik gerektiren meslek grupları ince kenarlı bir mercek olan büyüteçleri kullanır. Uzaktaki cisimleri görmek için dürbün veya teleskop gibi araçlar kullanılır. Bu araçlar tasarlanırken mercekler kullanılır. Mikroskop gözle görülemeyecek kadar küçük cisimleri görmek için kullanılan bir araçtır. Mikroskobun yapısında da ince kenarlı merceklerin bulunduğu sistemler kullanılmaktadır. Kameralardaki objektiflerde de ince kenarlı mercekler bulunur. Objektifin ileri geri hareket etmesiyle net görüntü elde edilir. 7. Sınıf Fen Bilimleri Konuları için tıklayınız Optik konusu; ışığın özelliklerini, dalga modellerini, gölgeyi, aynaların çeşitlerini ve özelliklerini, renkleri ve bunlarla bağlantılı birçok detayı hayatın içinden örneklerle inceleyen oldukça eğlenceli bir fizik konusudur. Optik konusu, TYT sınavında nerdeyse her sene soru çıkan konular arasındadır. Günlük hayatta her alanda karşımıza çıkan optik konusunu bu yazımızda ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Optik konusu, dalgalar konusu ile bağlantılı olup ikisi harmanlandığında konular daha net anlaşılmaktadır. Haydi başlayalım öyleyse! Konulara geçmeden hatırlatmak belki de iyi olacaktır, fizik öğretmeni yardımı almak ayrıntılı ve eksiksiz bir şekilde öğrenmenizi sağlar. En iyi Fizik öğretmenleri müsait5 25 yorum İlk ders ücretsiz!5 43 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 98 yorum İlk ders ücretsiz!5 23 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 42 yorum İlk ders ücretsiz!5 11 yorum İlk ders ücretsiz!5 25 yorum İlk ders ücretsiz!5 43 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 98 yorum İlk ders ücretsiz!5 23 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 42 yorum İlk ders ücretsiz!5 11 yorum İlk ders ücretsiz!BaşlayınAydınlanma ve Işığın Doğası Optik alanının öncülerinden Huygens ve Newton, 1600'lü yıllarda ışığın doğasını açıklamak için iki model öne sürdüler. Newton'a göre ışık saydam ortamlarda çok büyük hızlarla doğrular boyunca ilerleyen taneciklerden oluşuyordu. Bu model tanecik modeli olup ışığın yansımasını ve kırılmasını açıklıyordu. Huygens’e göre ışık dar bir aralıktan geçmek zorunda kaldığında, tıpkı su dalgalarında olduğu gibi, dalga cepheleri girişim yapıyor, böylece bir girişim deseni oluşuyordu. Böylece Newton’un ışığın parçacık teorisini çürüttüğünü iddia etti, çünkü Newton’un kuramı kırınım olayını açıklayamıyordu. Güneşin ışıl ışıl parladığı yerlerde fizik özel ders izmir ve diğer tüm güneşli şehirlerimizde fizik özel ders alarak bunu gözlemleyin. Bu gözlemlerinize yardımcı olmak için aydınlanma ve Işıkla ilgili temel kavramları inceleyelim. Işık Şiddeti Işık şiddeti, birim zamanda belli bir doğrultuda yayılan ışığın yoğunluğuyla ilgilidir. Işık şiddeti I sembolüyle gösterilir. birimi cdkandeladır. Hem dalga hem de tanecik modeline göre ışık ışınları her yöne doğrusal yolla yayılır. Kaynağın ışık şiddeti arttıkça çizgi sayısı da artar. 1 Candela neredeyse eskiden kullanılan 1 mum’a eşittir. Elektrik Akımı ve Manyetizma hakkında bilgi almak için buraya tıklayın. Işık akısı Bir ışık kaynağının karşısındaki yüzeye birim zamanda düşen ışık ışınları miktarına denir. Işık akısı kaynaktan çıkan ışık ışınları sayısıyla doğru orantılıdır. Bu durumda ışık akısı ışık kaynağının şiddeti ve yüzey alanı ile doğru orantılıdır. Φ ile gösterilir. Birimi lümen lm dir. Işık akısının matematiksel modeli, Φ = 4∏I şeklindedir. Bir küre için ışık akısı da sadece kaynağın gücüne bağlıdır, kaynaktan uzaklığa ya da yüzeyin büyüklüğüne bağlı değildir. Aydınlanma konusunu anlamak için ışık şiddeti ve ışık akısı arasındaki farkları bilmek oldukça önemlidir. Aydınlanma şiddeti Işınların yüzeyi aydınlatması, yüzeye dik olarak düşen ışığa ve kaynağın yüzeye yakınlığına bağlıdır. Birim yüzeye dik olarak düşen ışık akısına aydınlanma şiddeti denir. Aydınlanma şiddeti ile ışık akısı arasındaki ilişki matematiksel olarak şöyle ifade edilir E = Φ/A Formülden anlaşılacağı üzere aydınlanma şiddeti ışık akısıyla doğru orantılıdır. Güneş, bizim hem enerji hem de ışık kaynağımızdır. Dünya’ya diğer yıldızlardan çok daha yakın olması sonucu Dünya’nın aydınlanması tamamen Güneş tarafından sağlanmaktadır. Dünya, diğer yıldızlara çok uzak olduğu için Dünya’daki aydınlatma şiddeti daha azdır. Gölgeden hepimiz haberdarız, peki ya tam gölge ve yarı gölge kavramlarını biliyor musunuz? Kaynak Pixabay Gölge ve Yansıma Işığın doğrusal bir yol boyunca ilerlerken önüne çıkan cisimlerin ışığı arkasına geçirmemesinden dolayı oluşan karartıya gölge denir. Cisimler üç şekilde sınıflandırılabilir. Saydam cisimler, yarı saydam cisimler ve saydam olmayan opak cisimler. Pencere camı gibi ışığı tamamen geçiren maddelere saydam madde denir. Saydam madde arkasındaki nesneleri net olarak görebiliriz. Işığı kısmen geçiren maddelere yarı saydam madde denir. Buzlu cam yarı saydam bir maddedir. Bu tür maddeler arkasındaki nesneler bulanık görünür. Işığı hiç geçirmeyen maddelere ise saydam olmayan ya da opak maddeler denir. Demir ve tahta opak maddedir. Opak maddelerin arkasında kalan nesneler görülmez. Gölgeyi ise iki kısımda inceleriz. Tam gölge ve yarı gölge olarak ifade edilir. Tam gölge hiçbir ışık kaynağından ışık almayan bölge olarak ifade edilir. Yarı gölge ise ışık kaynaklarının yalnızca birinden ışık alan bölgeye denir. Gölgeler oluşurken ışık kaynaklarının şekilleri büyük önem taşır. Noktasal Işık Kaynağı Noktasal ışık kaynağı önüne konulan saydam olmayan maddeye çarpan ışık engelden geçemez. Bu durumda hiç ışık almayan bölge oluşur. Buna tam gölge denir. Cisim ışık kaynağına yaklaşırsa gölge büyür. Perde cisimden uzaklaşırsa gölge büyür. Işık kaynağı cime yaklaşırsa gölge büyür Küresel Işık Kaynağı Karanlık bir ortamda küresel bir ışık kaynağının önüne ışığı geçirmeyen küresel bir cisim konulduğunda kaynağın üst ve alt noktasından cismin alt ve üst noktasına ışınlar gönderilir. Kütle, özkütle ve hacim arasındaki ilişkileri incelemek için buradan konu anlatımını okuyabilirsiniz. En iyi Fizik öğretmenleri müsait5 25 yorum İlk ders ücretsiz!5 43 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 98 yorum İlk ders ücretsiz!5 23 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 42 yorum İlk ders ücretsiz!5 11 yorum İlk ders ücretsiz!5 25 yorum İlk ders ücretsiz!5 43 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 98 yorum İlk ders ücretsiz!5 23 yorum İlk ders ücretsiz!5 14 yorum İlk ders ücretsiz!5 42 yorum İlk ders ücretsiz!5 11 yorum İlk ders ücretsiz!BaşlayınGölge, küresel ışık kaynağı, optik konu anlatımı Perde üzerine düşen ışınlardan içtekiler ve dıştakiler kendi aralarında birleştirildiğinde şekildeki gibi içte tam gölge, dışta yarı gölge oluşur. Küresel kaynağın yarıçapı cisminkinden küçük olduğundan tam gölge yarıçapı büyük olur. Güneş ve Ay tutulması Optik konusunu işlerken Güneş ve Ay tutulması olaylarını anlamak önemlidir. Işık kaynağının engelden büyük olması durumunda farklı büyüklüklerde gölgeler oluşur. Güneş ve Ay tutulması bu şekilde oluşur. Dünya ve Ay’ın bu hareketleri sırasında bazen Dünya ile Güneş arasına Ay girerken bazen de Güneş ile Ay arasına Dünya girer. Ay, Dünya ile Güneş arasına şekildeki gibi girdiğinde Ay’ın gölgesi Dünya üzerine düşer. Gölgenin düştüğü bölgelerde bulunan kişiler Güneş’i göremez. Bu olaya Güneş Tutulması denir. Dünya, Güneş etrafında dönerken Ay ile Güneş arasına şekildeki gibi girdiğinde Dünya’nın gölgesi Ay üzerine düşerek Ay’ın görünmesini engeller. Bu olaya Ay Tutulması denir. Isı ve Sıcaklık konusunu ele aldığımız yazıyı buradan inceleyebilirsiniz. Düzlem aynaya baktığımızda gördüğümüz görüntüler sanaldır. Kaynak Unsplash Düzlem Ayna ve Küresel Aynalar Düzlem ayna ya da düz ayna üzerine düşen ışığı yansıtan pürüzsüz düz bir yüzeyi olan ayna çeşididir. Aynalar günümüzde bir camın arkası alüminyum ya da gümüş gibi bir metalle sırlanarak yapılır. Günlük hayatımızda düz aynaları sıklıkla kullanırız. Mağazalardaki boy aynaları ve evlerimizdeki banyo aynaları düz aynalardır. Yansıtıcı yüzeyi çukur ya da tümsek olan ayanaya küresel ayna, yansıtıcı yüzeyi düz olan aynaya düzlem ayna denir. Görüntü Nasıl Oluşur? Görüntü, cisimlerden yayılan ışınların bir yüzeyde yansıması ya da bir ortam değiştirirken kırılması sonucu oluşur. Cisimlerden yayılan ışınlar doğrudan göze gelirlerse cismin kendisini görürüz. Işınlar yansıma ya da kırılmaya uğrayarak göze gelirse cisimlerin görüntülerini görürüz. Düzlem aynaya baktığımızda gördüğümüz görüntüler sanaldır. Bir perde üzerine düşürülerek görülebilen görüntüler gerçektir. Projeksiyon cihazının perde üzerine düşürdüğü görüntüler gibi. Düzlem ayna Yansıtıcı yüzeyi düzlem olan aynalara verilen isimdir. Cisimden gelen ışınlar aynada yansıdıktan sonra yansıyan ışınların ya da uzantılarının kesişmesi sonucunda görüntü oluşur. Yansıyan ışınların kendilerinin kesişmesi sonucu oluşan görüntüye gerçek görüntü, uzantılanının kesişmesi sonucu oluşan görüntüye de sanal zahiri görüntü denir. Düzlem aynanın önüne konulan bütün cisimlerin görüntüsü sanal olarak oluşur. Düzlem aynanın özellikleri Düzlem aynada görüntü aynanın arkasında oluşur. Görüntü sanaldır Cisme göre düzdür. Cisim ve görüntüsü aynaya göre simetriktir. Bunun anlamı gerçekte sağ elinizin aynadaki görüntüde sol eliniz olması. Görüntü cisimle aynı yönlüdür. Görüntü ters yani baş aşağı değildir. Görüntünün aynaya uzaklığıyla cismin aynaya uzaklığı eşittir. Görüntünün boyu cismin boyuna eşittir. Düzelm aynada görüş alanı Aynaya bakan gözlemcinin aynada görebildiği alana görüş alanı denir. Görüş alanı iki yöntemle bulunur. 1. Yöntem Gözden aynanın uçlarına ışınlar gönderilir ve yansıma kanunlarına göre yansıtılır. Yansıyan ışınların sınırladığı yansıyan ışınlar arasında kalan alan gözün görüş alanıdır. 2. Yöntem Gözün düz aynadaki görüntüsünün yeri bulunur. Gözün görüntüsünden aynanın uçlarını birleştiren doğrular çizilir. Aynanın ön tarafından, bu doğrular arasında kalan alan gözün görüş alanıdır. Görüş alanını bulmak için gözlemciden aynanın uçlarına birer Işın çizilerek yansıma kuralına göre yansıtılır. Yansıyan ışınlar arasında kalan alan gözlemcinin aynadaki görüş alanıdır. Bir düzlem ayna ışık kaynağına yaklaştıkça gelme açısı, dolayısıyla yansıma açısı da büyür. Bu da yansıyan ışınlar arasındaki alanın büyümesi demektir. Kısacası düzlem ayna göze yaklaştıkça görüş alanı artar. Ayna gözden uzaklaştıkça görüş alanı azalır. Veya düzlem aynaya yaklaştıkça görüş alanı artar, uzaklaştıkça görüş alanı azalır. Küresel Aynalar Bir kürenin içi ya da dışı gibi eğimli bükülmüş yüzeyleri de aynaya dönüştürebiliriz. Böyle aynalara küresel aynalar denir. İç yüzü yansıtıcı olan küresel aynalara çukur ayna iç bükey ayna, dış yüzeyi yansıtıcı olan küresel aynalara tümsek ayna dış bükey ayna denir. Küresel aynalar çember yayı şeklinde gösterilir. Kürenin geometrik merkezi M aynanın da merkezidir. Odak noktası aynanın merkezi ile tepe noktasının tam ortasındadır. MF = FT Merkez noktasından ayna yüzeyini oluşturan kürenin merkezinden geçen doğruya asal eksen denir. Asal eksenin küresel aynanın merkezini kestiği noktaya tepe noktası denir, T ile gösterilir. Çukur aynada asal eksene paralel gelip aynadan yansıyan ışınların asal eksenle kesiştiği noktaya odak noktası denir, F ile gösterilir. Çukur aynada odak noktası aynanın önünde yer alır. Küresel aynalarda odak noktası F ile tepe noktası T arasındaki uzaklığa odak uzaklığı denir, f ile gösterilir. Küresel aynalarda, yani hem çukur hem de tümsek aynada, merkez noktası ile tepe noktası arasındaki uzaklık, odak uzaklığının iki katıdır. MT = 2FT yani m = 2f Okuduğunuz konularla ilgili deney videolarını izleyerek bilgilerinizi iyice sağlamlaştırabilirsiniz. Küresel Aynaların Kullanım Alanları Tümsek aynalar, görüş alanının büyük olması nedeniyle taşıtlarda dikiz aynası olarak, alışveriş merkezlerinde ve bazı kavşaklarda geniş alanları kontrol etme amaçlı kullanılır. Çukur aynalar, ışınlara yön verme ve büyük görüntü elde etmede kullanılır. El feneri, araba farı, makyaj malzemesi ve diş hekimlerinin diş muayenesi bazı kullanım alanlarıdır. Fizikte üç ana renk vardır. Geri kalan renklerin tamamı ara renklerdir. KaynakPixabay Renkler Cisimlerden gelen ışığın gözde oluşturduğu etkiye renk denir. Prizmalarda beyaz ışık renklerine ışık az kırılandan çok kırılana doğru; kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor şeklinde renklerine ayrılır. Fizik biliminde yani ışıkta ana renkler mavi, kırmızı, yeşildir. Bu üç renk birlikte göze gelirse beyaz görülür. Diğer bütün renkler ana renkteki ışıkların farklı şekillerde aynı bölgeye gönderilmesiyle oluşturulur. Her bir rengin farklı bir frekansı ve dalga boyu vardır. En az kırılan kırmızı ışık bu ışınlar içinde en küçük frekans, en büyük dalga boyuna sahiptir. En çok kırılmaya uğrayan mor ışık ise en büyük frekans, en küçük dalga boyuna sahiptir. Işık farklı ortamlara geçtiğinde kesinlikle rengi ve frekansı değişmez. Yani sarı ışık havada, camda, suda hep aynı renkli ve aynı frekansa sahiptir. Cisimlerin farklı renklerde görülmesi ise cismin yansıttığı ışık ile alakalı bir durumdur. Bir cismin üzerine beyaz ışık düşürüldüğünde, cisim beyaz ışının her rengini yansıtıyorsa beyaz, hiç yansıtmıyorsa siyah, herhangi bir rengi yansıtıyorsa cisim o renkte görülür. Işığın Ana ve Ara Renkleri Karışımları ile diğer tüm renklerin elde edilebildiği renklere ana birincil renkler denir. Herhangi iki ana renkten elde edilen renge ara ikincil renk denir. Kırmızı, mavi ve yeşil ışığın ana renkleridir. Sarı, cyan ve magenta ise ışığın ara renkleridir. Boya renklerindeki ara ve ana renkler ile ışıktaki ana ve ara renkler karıştırılmamalıdır. En az iki tane ana rengin aynı bölgeye gönderilmesiyle oluşturulurlar. Dikkat edin karıştırılırlar demiyoruz çünkü fizikte deneyleri sulu boya renkleri ile yapmıyoruz, ışınlarla yapıyoruz. Beyaz->Kırmızı + Yeşil + Mavi Sarı-> Kırmızı + Yeşil Magenta->Kırmızı + Mavi Cyan->Mavi + Yeşil Beyaz->Sarı + Mavi Bir cisim hangi renkteki ışığı yansıtıyorsa o renkte görülür, ayrıca Güneş ışığı altında görüldüğü renk, cismin rengi olarak bilinir. Renkleri de kısaca özetlemiş olduk. Bu yazımızdan faydalandıysanız TYT'de çıkacak diğer fizik konularına da göz atmayı unutmayın! Eğer yine de fizik dersleri bir türlü aklınıza girmiyorsa Superprof'tan online veya yüz yüze özel ders almayı düşünebilirsiniz. Ankara fizik özel ders ve bunun ötesinde tüm şehirlerde fizik özel ders sizlere Superprof ile sunulan seçenekler arasındadır. Kaldırma kuvveti ve Basınç konusunda eksikleriniz varsa bu üniteyi ele aldığımız yazıyı inceleyebilirsiniz. Ayrıca, referans noktası, hız ve sürat, sürtünme kuvveti ve Newton'ın yasalarını daha iyi kavrayabilmek için Hareket ve Kuvvet ders anlatımını okumayı unutmayın. Ayna Ayna, ışığın % 100'e yakın bir kısmını düzgün olarak yansıtan cilalı yüzey. Metal yüzeylerin parlatılmasıyla ilk ayna elde edilmiştir. Daha sonraları ise, cam levhaların bir yüzeyleri civa amalgamaları ile kaplanarak, ayna elde edilmiştir. Günümüzde ise, genellikle cam levhaların bir yüzü, ince bir gümüş tabakası ile sırlanarak elde edilir. Bazan gümüş yerine alüminyum, altın, hatta platin dahi kullanılır. Alüminyum sırlı aynalar, dalga boyu 0,4 mikrondan küçük olan morötesi ışınları da yansıtırlar. Aynalar; düz, küresel ve parabolik diye üç gruba ayrılırlar. Tarihçe ve yapım tekniği Yüzyıllarca önce kadar, yüzeyi iyice parlatılmış düz metal levhalardan yapılan aynalar, daha sonraları yerlerini bir yüzü çok ince bir metal katmanıyla kaplanmış cam levhalara bıraktılar. Sır adı verilen bu metal kaplama, aynanın ışığı yansıtarak görüntü vermesini sağlar. Kolayca şekil verilip cilalanabilmeleri, böylelikle pürüzsüz hale getirilebilmeleri ve dayanıklı olmaları nedeniyle metaller, ayna yapımında çok eskiden beri kullanılırdı. Milattan önceki zamanlarda Mısırlılar, Etrüskler, Yunanlılar ve Romalılar'ın bronz el aynaları kullandığı bilinmektedir. Daha değerli olanları ise gümüşten yapılırdı. Çok eskiden metalle kaplanmış cam aynaların kullanıldığına dair kayıtlara da rastlanmaktadır. Fakat bu yöntem o zamanlar yaygınlaşmamıştır. Günümüzden yalnızca üç yüzyıl öncesine kadar Venedik Cumhuriyeti, Avrupa'da cam eşya ve özellikle de ayna yapımının gizine sahip tek ülkeydi. Venedikliler bu sırrı büyük bir özenle saklıyorlardı. Ayna ve cam eşya fabrikalarını Murano adasında kurmuşlardı ve bu adaya camcı ustalarından başkasının girmesine de izin vermiyorlardı. Bu sırrı Fransızlar, adadan zorla kaçırdıkları dört usta sayesinde öğrendiler ve bundan sonra ayna yapımı bir giz olmaktan çıkmaya başladı. Ayna yapımında Venedikliler'in kullandığı yöntem özetle şöyleydi; İnce bir kalay yaprak düz bir şekilde yayılır, üstü cıva ile kaplanır. Cıvanın fazlası sıkıştırılarak alındıktan sonra, üstüne bir kâğıt ve onun da üstüne bir cam levha konur. Şimdi sıra aradaki kâğıdın yavaşça çekilip alınmasına gelmiştir. Bu sırada kalay ve cıva bir amalgam oluşturarak camın alt yüzeyini kaplar. Şimdi tek yapılacak şey camın arkasına sırı koruyacak bir sırt geçirilmesinden ibarettir. Venedikliler'in kullandığı yöntem, 19. Yüzyılda yerini yeni bir yönteme bırakmıştır. Alman kimyacı Justus von Liebig 1803-1873, camın üzerine bir çözeltiyle gümüş kaplama yöntemini bulmuş, bu yöntem günümüzde bile günlük amaçlar için kullanılan aynaların üretiminde uygulanmaya başlanmıştır. Yumuşak gümüş tabakasının çizilmemesi için bakır sülfat gibi maddelerle kaplama ve boyama işlemleri yapılmaktadır. Bilimsel çalışmalarda kullanılan aynalarda ise, camın ışığın bir bölümünü soğurmasını önlemek amacıyla ön yüzler de gümüşlenir. Düz Aynalar Yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalardır. Cisimlerin aynada oluşan görünümleri cisimleden çıkarak aynada yansıyan ışınların uzantılarının kesiştiği yerde oluşur. Bu şekilde oluşan görüntülere zahiri veya sanal görüntü denir. Yansıtan ışılarının kendilerinin kesişimiyle oluşan görütülere ise gerçek görüntü denir. Zahiri görüntü Yansıyan ışınların uzantılarının kesişmesiyle oluşur. Görüntü aynanın arkasında oluşur. Düzdür ve görülebilir. Gerçek görüntü Yansıyan ışınların kendilerinin kesişmesiyle oluşur. Cisimler aynı tarafta oluşur. Terstir. Görülebilmesi için ekran üzerine yansıtmak gerekir. Küresel aynalar Yansıtıcı yüzeyi, küre kapağı şeklinde olan aynalardır. Yansıtıcı yüzey, küre kapağının iç yüzeyi ise bu aynalara çukur, konkav veya iç bükey aynalar denir. Yansıtıcı yüzey, küre kapağının dış yüzeyi ise böyle aynalara tümsek, konveks veya dış bükey aynalar denir. Küresel yüzeyin merkezinden geçen eksene asal eksen veya optik eksen denir. Asal eksenin aynayı kestiği noktaya tepe noktası, tepe noktası ile merkezin tam ortasına da odak noktası adı verilir. Asal eksene paralel olarak gelen ışınlar, yansıdıktan sonra odaktan geçerler. Odaktan geçerek gelen ışınlar ise asal eksene paralel olarak yansırlar. Merkezden geçen ışınlar aynı yoldan geriye yansırlar. Tepe noktasına gelen ışınlar ise asal eksen ile meydana getirdiği açı kadar diğer tarafta açı yaparak yansırlar. Çukur aynada, merkezin dış tarafındaki bir cismin görüntüsü, merkez ile odak arasında cisimden küçük, ters ve gerçek bir görüntüdür. Cisim merkezyken görüntüsü de merkezde ters, gerçek ve boyu cismin boyuna eşittir. Cisim merkezle odak arasındayken görüntü merkezin dışında ters, gerçek ve cisimden büyüktür. Cisim odak ile ayna arasında ise, görüntüsü aynanın arkasında düz, zahiri ve cisimden büyüktür. Tümsek aynanın önünde bulunan bir cismin görüntüsü ise, daima odak ile ayna arasında, cisimden küçük, düz ve zahiridir. Cisim, aynanın tepe noktasına geldiği zaman, görüntünün boyu cismin boyuna eşit olur. Aynalarda ışıkların yansıması kanunlarını bulan, İbn-i Heysem'dir. Kullanıldığı yerler Tümsek aynalar, seyahat otobüslerinde dikiz aynası olarak yaygın kullanılma alanı bulmaktadır. Teleskop imalinde de kullanılır. Tepe noktası delinmiş tümsek aynalar ise kulak, burun, boğaz boşluklarını incelemede kullanılır. Bu tür aynalar ile yapılan incelemeler başarılı neticeler verir. Çukur aynalar ise mikroskoplarda ve banyo aynası olarak kullanılır. Parabolik aynalar Yansıtıcı yüzeyleri parabolik olan aynalardır. Otomobil farlarındaki aynalar birer parabolik aynadır. Diğer ayna türleri arasında silindirik aynaları saymak mümkündür. Bu tür aynalar gerçek görüntüye benzemeyen acayip görüntüler verirler. Panayır yerlerinde ve fuarlarda eğlence maksadıyla kullanılan bu tip aynalar, parabolik ve silindirik aynalarıdır. Aynalarda Görüntü Oluşumları Net bir görüntü oluşabilmesi için yansıtıcı yüzeylerden yansıyan ışınların düzgün bir şekilde gözümüze yaklaşması gerekir. Bir cismin düz aynadaki görüntüsü,cisimle aynı büyüklükte ve ayna önüne geçip sağ elimizi kaldırdığımızda, sol elimizi kaldırmış gibi kulağımızı tuttuğumuzda aynadaki görüntümüzde sağ kulağımızı tutmuş gibi yüzden bir cismin düz aynadaki görüntüsü önündeki cisimle simetriktir bir su birikintisine baktığımızda su yüzeyinde düzgün yansıma sonucu net bir görüntümüz su içine küçük bir taş atılarak suyu hareketlendirecek olursak görüntümüz sebebi pürüzlü, dalgalı yüzeylerde düzgün yansıma oluşmamasıdır. Eğer cisim şekildeki gibi bir çukur aynanın önüne konulursa cismin görüntüsü büyük ve düz durum cismin ayna ile odak noktası arasına girmesiyle şekliyle kullanıldığında çukur aynaya Dev Aynası da denilir. Tümsek aynanın önüne konan cismin görüntüsü küçük ve düz olur. Tümsek ayna ile bir odanın içindeki tüm eşyaları,sınıfımızın içindeki tüm arkadaşlarımızı ve eşyaları görmemiz mümkündür. Tümsek aynalar çok geniş bir alanı görebilme imkanı sağlar. Hayatın ne anlamı var.. Yanımda sen olmayınca.... Aynalar ve Aynaların Kullanım AlanlarıIşığın tamamına yakınını düzgün olarak yansıtabilen yüzeylere ayna denir. Aynalar metal yüzeylerin parlatılması veya cam levhaların kaplanmasıyla oluşur. Bu kaplama gümüş veya alüminyum yansıtıcı yüzeyi düz veya küresel olabilir. Aynalar yansıtıcı yüzeyine göre düz ayna ve küresel ayna olmak üzere ikiye Ayna Yansıtıcı yüzeyi düz olan ayna çeşidine düz ayna denir. Düz aynalardaki görüntü ile cismin kendi görüntüsü Ayna Yansıtıcı yüzeyi küresel olan ayna çeşidine küresel ayna denir. Küresel aynalar tümsek ayna ve çukur ayna olmak üzere ikiye ayna Olduğundan daha geniş bir alanı görmek amacıyla kullanılan ayna aynalar geniş açılı bir görüş sağlar. Otomobillerin yan aynalarında geniş bir görüntü sağlamak, otoparktaki kavşaklarda karşıdan gelen arabayı görebilmek, mağaza ve marketlerde güvenlik amaçlı geniş bir alanı görüntülemek için kullanılır. Çukur ayna Cismi olduğundan büyük gösteren ayna çeşididir. El feneri, araba farı, aynalı teleskop ve diş hekimlerinin ağız içi muayenede kullandığı aletlerin yapımında çukur aynalar kullanılır. Aynalarda Görüntü OluşumuBir cismin görünmesi için ortamda ışık olması gerekir. Aynalarda görüntü ışık kaynağından çıkan ışınların aynadan yansıdıktan sonra göze ulaşması ile Aynada Görüntü OluşumuGörüntünün Düz Aynadaki Özellikleri* Görüntü aynanın arkasında oluşur.* Görüntü düzdür.* Cismin aynaya olan uzaklığı ile görüntünün aynaya olan uzaklığı eşittir.* Cismin boyu görüntünün boyuna eşittir.* Cismin simetrisidir. Sağ el aynada sol el gibi Aynalarda Görüntü Oluşumu Çukur ve yansıtıcı bir yüzeye gönderilen paralel ışın demetleri yüzeyde yansıdıktan sonra ortak bir noktadan geçer. Bu noktaya odak noktası denir. Işın demetlerini bir noktada kesişecek şekilde yansıtan aynalara ise çukur ayna ve yansıtıcı bir yüzeye gönderilen paralel ışın demetleri yüzeyde yansıdıktan sonra ışınların uzantıları ortak bir noktadan geçer. Bu noktaya odak noktası denir. Yansıyanışın demetlerinin uzantılarını aynanın arkasında bir noktada kesişecek şekilde yansıtan aynalara ise tümsek ayna Çukur Aynadaki ÖzellikleriÇukur aynada cismin görüntüsü cismin aynaya olan uzaklığına göre değişir.* Cismin görüntüsü, ters ve cisimden küçük olabilir.* Cismin görüntüsü, ters ve cismin boyu ile aynı olabilir.* Cismin görüntüsü, ters ve cisimden büyük olabilir.* Cismin görüntüsü, düz ve cisimden büyük Tümsek Aynadaki Özellikleri* Görüntü daima cisimden küçüktür.* Cisim aynadan uzaklaştıkça görüntünün boyu kısalır.* Görüntü düzdür. Soru6. 8 Yansıtıcı yüzeyi küre kapağı şeklindeki aynalara küresel ayna denir. Küresel aynalar çukur ve tümsek ayna olmak üzere ikiye6. 8 Yansıtıcı yüzeyi küre kapağı şeklindeki aynalara küresel ayna denir. Küresel aynalar çukur ve tümsek ayna olmak üzere ikiye ayrılır. 1. II. Araba farlarında Diş doktorları hastanın dişini incelerken III. Arabaların dikiz aynalarında Yukarıdakilerden hangilerinde tümsek ayna kullanımı çukur aynaya göre daha avantajlıdır? A Yalnız I B Yalnız II C Yalnız III D I ve II E II ve III JI

yansıtıcı yüzeyi küresel olan ayna